Minggu, 30 Oktober 2022

CARITA I DURMA



 I DURMA

Kacrita di Singapanjaron wewengkon Wanakeling, ada anak bagus genjing madan I

Rajapala. Geginanné sai-sai maboros ka alasé ngalih kidang, manjangan, céléng muah ané

lénan.

Sedek dina anu, luas ia ngaba tulup tekén panah masusupan neked di bongkol-bongkol

gunungé ngalih beburuan. Uli semeng nganti kalitepet masusupan di tengah alasé masih

tuara maabaan, kalingké kidang manjangan, kadi rasa legu tuara ada tepukina. Mangdané

tuara kapetengan di tengah alasé lantas ia malipetan mulih. Réh pajalané sawat pesan

dulurin kenyel, ban panesé ngentek-entak laut ia marérén di batan punyan taruné ngisisang

peluhné. Suba isisan peluhné, lesuné masih suba gigisan, buin ia ngangsehang majalan

apang nyidaang dinané ento neked jumah.

Gelisang satua suba joh pajalané sagét ia nepukin taman linggah pesan liu misi sarwa

30 Udiana Sastra

bunga makejang melah-melah tur

miik ngalub. Di tengah tlagané

ngebek tunjungé tur nedeng

mabunga. Ada ané mawarna putih,

ada barak, ada kuning, ada ané biru

muah ada ané dadu. Di sisin tlagané

mapageh sarwa sari papilihan

bonnyané miik ngalub. Ditu ada

masih pancoran yéhné ning, kritisannyané

waluya kadi maniké

sambehang. I Rajapala liang idepné

ngatonang kaluwihan tamané, laut

ia marérén negak di batan punyan

tigaroné di sisin tlagané ngilangang

kenyelné sinambi nlektekang isin

tamané ento.

Tondén isis peluhné sagét ada

tingalina anak luh bajang-bajang

pitung diri tur jegég-jegég di sisin

tlagané. I Rajapala lega kenehné

rasa bungah tan panganggo, wareg

tan paneda ngantenang solah

anaké luh pitung diri totonan. Ada

ané ngepik bunga, ada ngembus

klambi lakar malelangian di tlagané.

Sujatinné anaké luh totonan tuah

para widiadari. I Rajapala mengkeb

sinambi nglingling sapapolah widiadariné

ento.

Gelisang crita, mangkin watek

widiadariné suba nglukar busana

laut pacebur-bur malelangian

mideran di tlagané saling buru. Runtag tur jejeh lakar katangehang ngénggalang buin ia

masingidan di punyan pudaké. Uli ditu I Rajapala nyilib magaang ka tongos widiadariné

ngejang busana, laut ngénggalang ngilit baan taru dawa. Dadiannya bakatanga klambin

widiadariné lantas engkebanga. Di subané bakatanga laut ia bangun sarwi gending-gending

mapi-mapi tuara tau tekén ada widiadari masiram ditu. Mireng ada anak magending

para widiadariné ngéncolang ngrangsuk busana soang-soang laut pada mabur kaambarané.

Ada adiri katinggalan ditu, kebarat-kebirit ngalih-alihin klambin idané nanging tuara

kapanggih. Ento awanan tuara nyidaang makeber.

Kacingak I Rajapala teka laut katakénin, pangandikané banban alus, “Duh jero anak

lanang, tiang matur pitakén napiké jeroné wénten nuduk klambin tiangé, antuk tiang kilangan

klambi?” Masaur I Rajapala sada banban, “Inggih jero anak istri, titiang sané ngeniang druén

i déwané. Titiang jagi ngaturang yaning i déwa kayun marabian sareng titiang. Titiang

nénten jagi matebusan antuk mas, inten napi malih jinah”. I widiadari kamemegan nyaurin,

“Duh jero anak lanang titiang puniki wantah widiadari, Kén Sulasih aran titiangé. Titiang

tan dados marabian sareng manusa. Nanging, yaning tan wénten malih pamargi tiosan

nggih titiang ngiringang, durusang waliang dumun klambin titiangé. Sakéwala, titiang lakar

Kegiatan III Bhakti Satya 31

mawali malih ka Kénderan yaning sampun wénten putra adiri”.

Gelisang satua jani I Rajapala suba makurenan ngajak widiadari Kén Sulasih. Tan asué

suba jani ngelah pianak muani bagus genjing, ané madan I Durma. Duaning suba tutug

sengker mapikurenan, ditu lantas Kén Sulasih mapamit tekén I Rajapala lakar nuju Kéndran.

Sasukat katinggalin Kén Sulasih I Rajapala setata sebet rumasa tekén awak lacur ngubuh

pianak padidian.

Jani kacrita I Durma suba matuuh dasa tiban, ditu lantas bapané mapitutur, munyinné

pegat-pegat, yéh paningalané ngembeng-ngembeng, ”Duh cening pianak bapa, tumbuh

ceningé kasih-asih, enu cerik suba katinggalin biang. Nah jani ngijeng cening jumah,

bapa lakar luas nangun kérti ka alasé, idepan bapa ngalahin cening mati. Ada gelah bapa

carik muah tegal pada abedik, kéto masih barang-barang ada abedik melahang anggon

ngupapira idup ceningé. Jemetang ibané magaé, patilesang awaké lacur, palajahin ibané

matingkah, ngomong, matimpal, kéto masih matindakan. Semuné apang melah, kemikan

bibihé manis ento anggon ngalap pitresnan anak. Eda pesan cening mamotoh, mamadat,

mamaling, mamunyah muah mamitra, ento makejang solah ané patut kelidin. Melahang

cening mapisaga tur manyamabraya. Selegang ibané malajahang déwék.”

Suud ngomong kéto laut I Rajapala majalan. I Durma macebur laut nyumbah bapané,

yéh paningalané paketél-tél, kangen tekén déwék lacur, tusing ngelah nyama braya, katinggalin

baan mémé bapa, nyén lakar idihin, nyén lakar takonin, tuara nyidaang ia ngincepang

tutur bapanné.

Kacrita pajalan I Rajapala suba napak di alasé. Di batan punyan kroya gedé pesan, doné

ngerembun bangsingné pasuranting, ditu lantas ia negak masila tiding. Ngranasika mamusti

marep kangin ngregepang yoga semadi, nunggalang bayu, sabda idep. I Rajapala nangun

kérti ditu tusing taén maklisikan baan langgengné mayoga.

Jani kacrita I Durma jumahné kangen tekén awak lacur, tusing engsap-engsap ia tekén

tutur bapanné. Makejang tutur bapanné kalaksanaang, nyabran dina ia malajahang déwék

tuara rérén-rérén ngértiang ané melah. Baan temesné malajahang déwék makelo-kelo

pradnyan pesan ia I Durma. Anteng pesan ia ka bencingah tangkil tekén Anaké Agung di

Wanakeling Baan duegné, dadi lédang kayun tur maweweh-weweh suécan ida Anaké

Agung tekén I Durma nganti ia tuara kuangan pangan kinum.

Kaketus saking Satua Bali, Jilid III A

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

TEMBANG PUPUH MACEPAT PSP 2024

  ·          Tembang Wajib Putri (Pupuh Semarandana)   Singgih Ratu Sang Hyang Widhi. Gung Aksama Iwang Tityang. Asung Paduka Manont...