Kamis, 27 Januari 2022

MATERI LENGKARA

 

MATERI LENGKARA

Lengkara inggih punika pupulan saking makudang-kudang kruna sane sampun maduwe

arti tur kasusun nganutin uger-uger lengkara. Manut ring wangunipun lengkara punika kaperang

dados makudang-kudang soroh sakadi: Lengkara Tunggal miwah Lengkara Masusun.

Lengkara Masusun inggih punika kalih lengkara tunggal utawi lintang sane sampun

kawrediang ngwangunnyane, kaangkep dados asiki utawi dados alengkara. Lengkara Masusun

kabinayang malih dados tetiga, inggih punika Lengkara Masusun Pepadan/ Sepadan, Lengkara

Masusun Pepetan, miwah Lengkara Masusun Matingkat.

* Lengkara Masusun Pepadan/Sepadan,

inggih punika Lengkara Masusun sane lengkaran ipun kantun sapadan utawi sederajat.

Lengkara puniki ketah kagabungan antuk kruna napi, nanging, sakewala, miwah sane lianan. Indayang cingakin lengkara ring sor puniki :

- Bapa ngoyong ditu, tiang dini.

- Nyoman jemet, nanging I Ketutne kiul gati.

* Lengkara Masusun pepetan,

inggih punika Lengkara Masusun sane ngutamayang mepetang wangun lengkara sane

pateh, sakadi :

- Carike ento mara belina. Carike ento jani suba gadeanga

- Carike ento mara belina, jani suba gadeanga.

* Lengkara Masusun Matingkat,

inggih punika lengkara sane kawangun antuk lengkara sane paiketannyane nenten sumaih.

Silih sinunggil lengkarannyane kabaos inan lengkara (induk kalimat), lengkara sane lianan

kabaos pranakan lengkara (anak lengkara), sakadi :

- I Bapa teka dugase I Meme sedek nyakan di paon.

- I Bogol ngambul krana tusing banga pis teken bapanne.

Manut ring uger-uger ipun lengkara punika kapalih dados kalih inggih punika wénten sané

wangunipun sadarana miwah sampurna. Lengkara Sadarana kawangun antuk jejering lengkara

miwah linging lengkara. Lengkara Sampurna kawangun antuk Jejering lengkara, linging

lengkara, panandang lengkara miwah pamidartaning lengkara ( Keterangan )

Conto lengkara :

1. Mémé mabalih.

2. Mémé mabalih drama gong di balé banjaré.

Manut kawigunan ring sajeroning Mémé mabalih, Mémé kabaos jejering lengkara utawi

sang sané malaksana, mabalih kabaos linging lengkara utawi parilaksana sané kalaksanayang olih

jejering lengkara.

YÉNING LENGKARA RING AJENG KAPARAKANG KAPANGGIHIN SAKADI RING SOR :

1. Mémé mabalih

Mémé = jejering lengkara

Mabalih = linging lengkara

2. Mémé mabalih drama gong di balé banjaré

Mémé = jejering lengkara

Mabalih = linging lengkara

Drama gong = panandang lengkara

Di balé banjaré = pamidartaning lengkara

LENGKARA NGANUTIN TETUEK

Nganutin tetuek lengkara punika kapalih dados tigang soroh inggih punika :

* Lengkara Pamidarta,

 inggih punika nyaritayang punapa-punapi sané karasayang, kalaksanayang miwah

sané panggihin ring anak tiosan tur ring ungkur kadagingin tanda gecek (.)

Upami :

- Tiang mamula séla di carik.

- Makesieng bayuné mara liwat di semané ibi sanja.

- Ibi ada anak matabrakan di jalan Iman Bonjol.

* Lengkara Pitakén,

inggih punika nakénang indik punapa-punapi sané durung kauningin marep ring

anak tiosan, tur ring ungkur madaging cecirén tanda pitakén (?) Upami :

- Sira peséngan ragané?

- Ring dija ragané magenah?

- Sira sané ngaturang surat?

* Lengkara Panguduh (Pituduh),

inggih punika nunas pitulung utawi ngnikayang anak lian mangda nulungin utawi

nglaksanayang pituduh. Taler ring ungkurnyané kadagingin tanda pituduh (!).

 Upami :

- Luh jemakin bapa kaca di duur mejané!

- Baang céléngé banyu!

- Eda macanda dogén gaené!


Tidak ada komentar:

Posting Komentar

TEMBANG PUPUH MACEPAT PSP 2024

  ·          Tembang Wajib Putri (Pupuh Semarandana)   Singgih Ratu Sang Hyang Widhi. Gung Aksama Iwang Tityang. Asung Paduka Manont...